Dokładna ocena stopnia ciężkości ostrego zapalenia trzustki (OZT) może mieć ważne konsekwencje prognostyczne i terapeutyczne. Nowa klasyfikacja (powstała w 2012 r. rewizja klasyfikacji z Atlanty) wyróżnia trzy stopnie ciężkości OZT: – łagodne – zwykle ustępuje w ciągu kilku dni do tygodnia, nie występuje niewydolność narządowa ani powikłania miejscowe i ogólnoustrojowe, – umiarkowane – z dłużej utrzymującymi się objawami, może wymagać interwencji medycznej i zazwyczaj wiąże się z dłuższą hospitalizacją; występuje przemijająca niewydolność narządowa (< 48 godzin), powikłania miejscowe i/lub powikłania ogólnoustrojowe, jednak bez przetrwałej (> 48 godzin) niewydolności narządowej, – ciężkie – charakteryzuje się długą hospitalizacją, zazwyczaj z koniecznością wybranej interwencji medycznej; wiąże się z wystąpieniem przetrwałej niewydolności wielonarządowej, a ryzyko zgonu w tej grupie jest szczególnie wysokie. Trwają szeroko zakrojone badania nad czynnikami prognostycznymi w OZT a także identyfikacją czynników ryzyka wpływających na przebieg OZT. Grupa autorów z Mercer University School of Medicine, Macon, GA, USA dokonała analizy retrospektywnej przebiegu OZT o etiologii alkoholowej w zależności od wyniku testu na obecność kannabinoidów w moczu przeprowadzonym przy przyjęciu pacjentów. W badaniu uwzględniono dane pochodzące od 114 pacjentów, pośród których u 38 stwierdzono dodatni test na obecność kannabinoidów w moczu w pierwszej dobie OZT (grupa CB⁺) i 76 pacjentów wśród których test ten okazał się być negatywny (CB⁻ ) . Pacjenci z cechami PZT byli wykluczeni z badania. Analizowano punktację w akali BISAP, BUN i cechy SIRS w przebiegu OZT. Przeprowadzone kalkulacje wykazały, że: 1. Średnie stężenie BUN było wyże w grupie pacjentów CB− w porównaniu do grupy CB+ (12.00 vs. 10.00, P=0.033). 2. Odnotowano większy odsetek pacjentów z punktacją w skali BISAP 2 lub 3 pkt w grupie CB− w porównaniu z grupą CB+ (21.05% vs. 5.26%, P=0.031). 3. Cechy SIRS występowały znaczanie częściej w grupie CB− w porównaniu z grupą CB+ (47.37% vs. 26.32%, P=0.043). 4. Nie obserwowano różnicy istotnie statystycznej w ocenie w skali Balthazara w obu grupach. W dyskusji omawianej pracy podkreśla się znany już efekt przeciwzapalny kannabinoidów w odniesieniu do wielu narządów. Zjawisko to tłumaczone jest wpływem tych związków na zmniejszenie ekspresji prozapalnych cytokin (Il-17 i Il-6) oraz zwiększenie ekspresji znanej z przeciwzapalnego działania Il-10. W krytycznej analizie omawianej pracy poza licznymi ograniczeniami przeprowadzonego badania (m.in. nieokreślony czas zastosowania kannabinoidów) należy zaznaczyć, że analgetyczny efekt kannabinoidów może utrudnić rozpoznanie OZT, właściwą kwalifikację do leczenia szpitalnego co może wpływać niekorzystnie na rokowania. Aspekt wpływu kannabinoidów na przebieg OZT niewątpliwie wymaga dalszej wnikliwej obserwacji. Michał Lipiński Klinika Chorób Wewnęrznych i Gastroenterologii, CSK MSWiA